ਚੋਕਰਸ ਤੋਂ ਚੈਂਪੀਅਨ ਤੱਕ ਦਾ ਸਫਰ

ਕ੍ਰਿਕਟ ਦੀ ਦੁਨੀਆ ਵਿੱਚ ਕੁਝ ਟੀਮਾਂ ਅਜਿਹੀਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਪ੍ਰਤਿਭਾ ਅਤੇ ਸਮਰੱਥਾ 'ਤੇ ਕੋਈ ਸਵਾਲ ਨਹੀਂ ਉੱਠਦਾ, ਪਰ ਜਦੋਂ ਗੱਲ ਵੱਡੇ ਮੰਚ 'ਤੇ ਜਿੱਤ ਦੀ ਆਉਂਦੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਕਈ ਵਾਰ ਉਹ ਆਪਣੇ ਹੀ ਪੈਰਾਂ 'ਤੇ ਕੁਹਾੜੀ ਮਾਰ ਲੈਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਸਾਊਥ ਅਫਰੀਕਾ ਦੀ ਕ੍ਰਿਕਟ ਟੀਮ ਦੀ ਕਹਾਣੀ ਵੀ ਕੁਝ ਅਜਿਹੀ ਹੀ ਰਹੀ ਹੈ। ਇਸ ਟੀਮ ਨੇ ਹਮੇਸ਼ਾ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਆਪਣੀ ਖੇਡ ਨਾਲ ਪ੍ਰਸੰਸਕਾਂ ਦਾ ਦਿਲ ਜਿੱਤਿਆ, ਪਰ ਜਦੋਂ ਆਈਸੀਸੀ ਟੂਰਨਾਮੈਂਟਾਂ ਦੇ ਸੈਮੀਫਾਈਨਲ ਜਾਂ ਫਾਈਨਲ ਦੀ ਗੱਲ ਆਉਂਦੀ, ਤਾਂ ਇਹ ਟੀਮ ਅਕਸਰ ਆਪਣੀਆਂ ਗਲਤੀਆਂ ਜਾਂ ਦਬਾਅ ਦੇ ਅੱਗੇ ਝੁਕ ਜਾਂਦੀ। ਇਸ ਕਾਰਨ ਸਾਊਥ ਅਫਰੀਕਾ ਦੀ ਕ੍ਰਿਕਟ ਟੀਮ ਨੂੰ "ਚੋਕਰਸ" ਦਾ ਖਿਤਾਬ ਮਿਲਿਆ, ਜੋ ਇੱਕ ਅਜਿਹਾ ਕਲੰਕ ਸੀ, ਜਿਸ ਨੇ ਇਸ ਟੀਮ ਦੀ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਪ੍ਰਤਿਭਾ 'ਤੇ ਸਦਾ ਸਵਾਲ ਖੜ੍ਹੇ ਕੀਤੇ। ਪਰ 14 ਜੂਨ 2025 ਨੂੰ, ਲਾਰਡਜ਼ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸਕ ਮੈਦਾਨ 'ਤੇ, ਸਾਊਥ ਅਫਰੀਕਾ ਨੇ ਵਿਸ਼ਵ ਟੈਸਟ ਚੈਂਪੀਅਨਸ਼ਿਪ ਦੇ ਫਾਈਨਲ ਵਿੱਚ ਆਸਟਰੇਲੀਆ ਨੂੰ ਪੰਜ ਵਿਕਟਾਂ ਨਾਲ ਹਰਾ ਕੇ ਨਾ ਸਿਰਫ 27 ਸਾਲਾਂ ਦਾ ਆਈਸੀਸੀ ਟਰਾਫੀ ਦਾ ਸੋਕਾ ਖਤਮ ਕੀਤਾ, ਸਗੋਂ "ਚੋਕਰਸ" ਦੇ ਇਸ ਕਲੰਕ ਨੂੰ ਵੀ ਸਦਾ ਲਈ ਧੋ ਦਿੱਤਾ। ਇਹ ਲੇਖ ਸਾਊਥ ਅਫਰੀਕਾ ਦੀ ਕ੍ਰਿਕਟ ਟੀਮ ਦੇ ਇਸ ਪ੍ਰੇਰਣਾਦਾਇਕ ਸਫਰ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੇ ਬਾਰ-ਬਾਰ ਦੁੱਖ ਅਤੇ ਨਿਰਾਸ਼ਾ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਵੀ ਹੌਸਲਾ ਨਹੀਂ ਹਾਰਿਆ ਅਤੇ ਅੰਤ ਵਿੱਚ ਚੈਂਪੀਅਨ ਬਣ ਕੇ ਸਾਰੀ ਦੁਨੀਆ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਹਿੰਮਤ ਦੀ ਮਿਸਾਲ ਦਿੱਤੀ।

ਸਾਊਥ ਅਫਰੀਕਾ ਦੀ ਕ੍ਰਿਕਟ ਟੀਮ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਸਫਰ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰੀਏ ਤਾਂ, ਇਸ ਟੀਮ ਨੇ 1992 ਵਿੱਚ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਕ੍ਰਿਕਟ ਵਿੱਚ ਵਾਪਸੀ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹੀ ਆਪਣੀ ਪ੍ਰਤਿਭਾ ਦਾ ਲੋਹਾ ਮਨਵਾਇਆ। ਹੰਸੀ ਕ੍ਰੋਨਜੇ, ਜੈਕ ਕੈਲਿਸ, ਗ੍ਰੀਮ ਸਮਿਥ, ਏਬੀ ਡਿਵਿਲੀਅਰਸ, ਡੇਲ ਸਟੇਨ ਅਤੇ ਕਾਗਿਸੋ ਰਬਾਡਾ ਵਰਗੇ ਖਿਡਾਰੀਆਂ ਨੇ ਸਾਊਥ ਅਫਰੀਕਾ ਨੂੰ ਵਿਸ਼ਵ ਕ੍ਰਿਕਟ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਮਜ਼ਬੂਤ ਸਥਾਨ ਦਿਵਾਇਆ। ਇਹ ਖਿਡਾਰੀ ਨਾ ਸਿਰਫ ਆਪਣੀ ਖੇਡ ਸ਼ੈਲੀ ਸਗੋਂ ਮੈਦਾਨ 'ਤੇ ਜੁਝਾਰੂਪਣ ਲਈ ਵੀ ਜਾਣੇ ਜਾਂਦੇ ਸਨ। ਸਾਊਥ ਅਫਰੀਕਾ ਨੇ ਟੈਸਟ, ਵਨਡੇ ਅਤੇ ਟੀ-20 ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਸੀਰੀਜ਼ ਜਿੱਤੀਆਂ, ਪਰ ਜਦੋਂ ਗੱਲ ਆਈਸੀਸੀ ਦੇ ਵੱਡੇ ਟੂਰਨਾਮੈਂਟਾਂ ਦੀ ਆਉਂਦੀ, ਤਾਂ ਇਹ ਟੀਮ ਅਕਸਰ ਨਿਰਾਸ਼ਾ ਦੀ ਖਾਈ ਵਿੱਚ ਡਿੱਗ ਜਾਂਦੀ। 1998 ਵਿੱਚ ਆਈਸੀਸੀ ਨੌਕਆਊਟ ਟਰਾਫੀ (ਹੁਣ ਚੈਂਪੀਅਨਜ਼ ਟਰਾਫੀ) ਜਿੱਤਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸਾਊਥ ਅਫਰੀਕਾ ਨੂੰ ਕੋਈ ਵੀ ਵੱਡੀ ਆਈਸੀਸੀ ਟਰਾਫੀ ਨਸੀਬ ਨਹੀਂ ਹੋਈ। ਇਸ ਦੌਰਾਨ, ਇਸ ਟੀਮ ਨੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਮੌਕਿਆਂ 'ਤੇ ਸੈਮੀਫਾਈਨਲ ਅਤੇ ਫਾਈਨਲ ਤੱਕ ਦਾ ਸਫਰ ਤੈਅ ਕੀਤਾ, ਪਰ ਹਰ ਵਾਰ ਕਿਸੇ ਨਾ ਕਿਸੇ ਕਾਰਨ ਜਿੱਤ ਉਸ ਦੇ ਹੱਥੋਂ ਖਿਸਕ ਜਾਂਦੀ।

ਸਾਊਥ ਅਫਰੀਕਾ ਦੀ "ਚੋਕਰਸ" ਦੀ ਪਛਾਣ ਨੂੰ ਸਮਝਣ ਲਈ ਅਸੀਂ ਆਈਸੀਸੀ ਟੂਰਨਾਮੈਂਟਾਂ ਦੇ ਕੁਝ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਮੌਕਿਆਂ 'ਤੇ ਨਜ਼ਰ ਮਾਰ ਸਕਦੇ ਹਾਂ। ਸਾਲ 1999 ਦੇ ਵਨਡੇ ਵਿਸ਼ਵ ਕੱਪ ਦਾ ਸੈਮੀਫਾਈਨਲ ਸ਼ਾਇਦ ਸਭ ਤੋਂ ਦੁਖਦਾਈ ਮੈਚ ਸੀ, ਜਿੱਥੇ ਸਾਊਥ ਅਫਰੀਕਾ ਨੂੰ ਆਸਟਰੇਲੀਆ ਦੇ ਖਿਲਾਫ ਜਿੱਤ ਲਈ ਅੰਤਮ ਓਵਰ ਵਿੱਚ ਸਿਰਫ ਇੱਕ ਰਨ ਦੀ ਲੋੜ ਸੀ। ਪਰ ਲੈਂਸ ਕਲੂਸਨਰ ਅਤੇ ਐਲਨ ਡੋਨਾਲਡ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਰਨ-ਆਊਟ ਦੀ ਗਲਤਫਹਿਮੀ ਨੇ ਮੈਚ ਨੂੰ ਟਾਈ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਆਸਟਰੇਲੀਆ ਨੇ ਸੁਪਰ ਸਿਕਸ ਪੁਆਇੰਟਸ ਦੇ ਅਧਾਰ 'ਤੇ ਫਾਈਨਲ ਵਿੱਚ ਜਗ੍ਹਾ ਬਣਾ ਲਈ। ਇਸ ਮੈਚ ਨੇ ਸਾਊਥ ਅਫਰੀਕਾ ਦੀ ਟੀਮ 'ਤੇ "ਚੋਕਰਸ" ਦਾ ਟੈਗ ਪੱਕਾ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ, 2007 ਦੇ ਵਨਡੇ ਵਿਸ਼ਵ ਕੱਪ ਸੈਮੀਫਾਈਨਲ ਵਿੱਚ ਸਾਊਥ ਅਫਰੀਕਾ ਨੂੰ ਆਸਟਰੇਲੀਆ ਤੋਂ ਮੁੜ ਕਰਾਰੀ ਹਾਰ ਮਿਲੀ। ਸਾਲ 2015 ਦੇ ਵਿਸ਼ਵ ਕੱਪ ਸੈਮੀਫਾਈਨਲ ਵਿੱਚ ਨਿਊਜ਼ੀਲੈਂਡ ਦੇ ਖਿਲਾਫ ਵੀ ਸਾਊਥ ਅਫਰੀਕਾ ਨੇ ਡਕਵਰਥ-ਲੁਈਸ ਨਿਯਮ ਦੇ ਅਧਾਰ 'ਤੇ ਮੈਚ ਗੁਆ ਦਿੱਤਾ। ਸਾਲ 2023 ਦੀਆਂ ਮਹਿਲਾ ਟੀ-20 ਵਿਸ਼ਵ ਕੱਪ ਅਤੇ 2024 ਦੀ ਪੁਰਸ਼ ਟੀ-20 ਵਿਸ਼ਵ ਕੱਪ ਦੇ ਫਾਈਨਲ ਵਿੱਚ ਵੀ ਸਾਊਥ ਅਫਰੀਕਾ ਨੂੰ ਕ੍ਰਮਵਾਰ ਆਸਟਰੇਲੀਆ ਅਤੇ ਭਾਰਤ ਦੇ ਹੱਥੋਂ ਹਾਰ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪਿਆ। ਇਹ ਸਾਰੇ ਮੌਕੇ ਸਾਊਥ ਅਫਰੀਕਾ ਦੀ ਉਸ ਪਛਾਣ ਨੂੰ ਮਜ਼ਬੂਤ ਕਰਦੇ ਸਨ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਉਹ ਦਬਾਅ ਦੇ ਅੱਗੇ ਝੁਕ ਜਾਂਦੇ ਸਨ।

ਪਰ 2025 ਦੀ ਵਿਸ਼ਵ ਟੈਸਟ ਚੈਂਪੀਅਨਸ਼ਿਪ ਦਾ ਫਾਈਨਲ ਸਾਊਥ ਅਫਰੀਕਾ ਲਈ ਇੱਕ ਨਵੀਂ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਸੀ। 11 ਜੂਨ 2025 ਨੂੰ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ ਇਹ ਮੈਚ ਲਾਰਡਜ਼ ਦੇ ਪਵਿੱਤਰ ਮੈਦਾਨ 'ਤੇ ਖੇਡਿਆ ਗਿਆ, ਜਿੱਥੇ ਸਾਊਥ ਅਫਰੀਕਾ ਨੇ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਵਿਸ਼ਵ ਟੈਸਟ ਚੈਂਪੀਅਨਸ਼ਿਪ ਦੇ ਫਾਈਨਲ ਵਿੱਚ ਕਦਮ ਰੱਖਿਆ। ਮੁਕਾਬਲਾ ਸੀ ਆਸਟਰੇਲੀਆ ਦੇ ਖਿਲਾਫ, ਜੋ ਨਾ ਸਿਰਫ ਮੌਜੂਦਾ ਚੈਂਪੀਅਨ ਸੀ, ਸਗੋਂ ਆਈਸੀਸੀ ਟੂਰਨਾਮੈਂਟਾਂ ਵਿੱਚ ਸਾਊਥ ਅਫਰੀਕਾ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਦੁਸ਼ਮਣ ਵੀ ਸੀ। ਮੈਚ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਸਾਊਥ ਅਫਰੀਕਾ ਲਈ ਆਸਾਨ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਪਹਿਲੇ ਦਿਨ ਆਸਟਰੇਲੀਆ ਨੇ 212 ਰਨ ਬਣਾਏ, ਜਿਸ ਦੇ ਜਵਾਬ ਵਿੱਚ ਸਾਊਥ ਅਫਰੀਕਾ ਸਿਰਫ 138 ਰਨ 'ਤੇ ਸਿਮਟ ਗਈ। ਪੈਟ ਕਮਿੰਸ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਵਿੱਚ ਆਸਟਰੇਲੀਆਈ ਗੇਂਦਬਾਜ਼ੀ ਨੇ ਸਾਊਥ ਅਫਰੀਕਾ ਦੀ ਬੱਲੇਬਾਜ਼ੀ ਨੂੰ ਤਬਾਹ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਪਰ ਕਾਗਿਸੋ ਰਬਾਡਾ ਦੀ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਗੇਂਦਬਾਜ਼ੀ (5-51) ਅਤੇ ਲੁੰਗੀ ਐਨਗੀਡੀ (3-38) ਨੇ ਆਸਟਰੇਲੀਆ ਦੀ ਦੂਜੀ ਪਾਰੀ ਨੂੰ 207 ਰਨ 'ਤੇ ਸਮੇਟ ਦਿੱਤਾ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਸਾਊਥ ਅਫਰੀਕਾ ਨੂੰ 282 ਰਨ ਦਾ ਟੀਚਾ ਮਿਲਿਆ।

ਇਸ ਟੀਚੇ ਦਾ ਲਾਰਡਜ਼ ਵਰਗੇ ਮੈਦਾਨ 'ਤੇ ਚੌਥੀ ਪਾਰੀ ਵਿੱਚ ਪਿੱਛਾ ਕਰਨਾ ਕੋਈ ਆਸਾਨ ਕੰਮ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਪਰ ਇੱਥੇ ਸਾਊਥ ਅਫਰੀਕਾ ਦੀ ਟੀਮ ਨੇ ਆਪਣੀ ਮਾਨਸਿਕ ਤਾਕਤ ਅਤੇ ਇਕਜੁਟਤਾ ਦਾ ਸਬੂਤ ਦਿੱਤਾ। ਐਡਨ ਮਾਰਕਰਮ ਨੇ 136 ਰਨ ਦੀ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਪਾਰੀ ਖੇਡੀ, ਜੋ ਸਾਊਥ ਅਫਰੀਕਾ ਦੇ ਟੈਸਟ ਇਤਿਹਾਸ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਪਾਰੀਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਮੰਨੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਉਸ ਦੀ ਇਸ ਪਾਰੀ ਨੇ ਨਾ ਸਿਰਫ ਟੀਮ ਨੂੰ ਜਿੱਤ ਦੇ ਨੇੜੇ ਪਹੁੰਚਾਇਆ, ਸਗੋਂ ਪੁਰਾਣੇ ਜ਼ਖਮਾਂ 'ਤੇ ਮਲ੍ਹਮ ਵੀ ਲਗਾਇਆ। ਟੈਂਬਾ ਬਾਵੁਮਾ, ਜੋ ਹੈਮਸਟ੍ਰਿੰਗ ਦੀ ਸੱਟ ਨਾਲ ਜੂਝ ਰਹੇ ਸਨ, ਨੇ 66 ਰਨ ਦੀ ਜੁਝਾਰੂ ਪਾਰੀ ਖੇਡੀ ਅਤੇ ਮਾਰਕਰਮ ਨਾਲ 147 ਰਨ ਦੀ ਸਾਂਝੇਦਾਰੀ ਕੀਤੀ। ਮੈਚ ਦੇ ਅੰਤਮ ਪਲਾਂ ਵਿੱਚ ਕਾਇਲ ਵੇਰੇਨੇ ਨੇ ਜਿੱਤ ਦੇ ਰਨ ਬਣਾ ਕੇ ਸਾਊਥ ਅਫਰੀਕਾ ਨੂੰ ਇਤਿਹਾਸਕ ਜਿੱਤ ਦਿਵਾਈ। ਦੁਪਹਿਰੇ 12:45 ਵਜੇ, ਜਦੋਂ ਵੇਰੇਨੇ ਨੇ ਕਵਰ ਡ੍ਰਾਈਵ ਨਾਲ ਜਿੱਤ ਦਾ ਰਨ ਬਣਾਇਆ, ਤਾਂ ਲਾਰਡਜ਼ ਦਾ ਮੈਦਾਨ ਸਾਊਥ ਅਫਰੀਕੀ ਪ੍ਰਸੰਸਕਾਂ ਦੀਆਂ ਖੁਸ਼ੀਆਂ ਨਾਲ ਗੂੰਜ ਉੱਠਿਆ।

ਇਸ ਜਿੱਤ ਨੇ ਸਾਊਥ ਅਫਰੀਕਾ ਦੀ ਕ੍ਰਿਕਟ ਟੀਮ ਨੂੰ ਨਵੀਂ ਪਛਾਣ ਦਿੱਤੀ। ਜਿੱਥੇ ਪਹਿਲਾਂ ਉਸ ਨੂੰ "ਚੋਕਰਸ" ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਸੀ, ਉੱਥੇ ਹੁਣ ਉਹ "ਚੈਂਪੀਅਨ" ਵਜੋਂ ਜਾਣੀ ਜਾਣ ਲੱਗੀ। ਟੈਂਬਾ ਬਾਵੁਮਾ ਦੀ ਕਪਤਾਨੀ ਵਿੱਚ ਇਸ ਟੀਮ ਨੇ ਨਾ ਸਿਰਫ ਆਸਟਰੇਲੀਆ ਵਰਗੀ ਮਜ਼ਬੂਤ ਟੀਮ ਨੂੰ ਹਰਾਇਆ, ਸਗੋਂ ਆਪਣੀ ਮਾਨਸਿਕ ਤਾਕਤ ਅਤੇ ਇਕਜੁਟਤਾ ਨਾਲ ਸਾਰੀ ਦੁਨੀਆ ਨੂੰ ਦਿਖਾ ਦਿੱਤਾ ਕਿ ਉਹ ਦਬਾਅ ਦੇ ਅੱਗੇ ਝੁਕਣ ਵਾਲੇ ਨਹੀਂ। ਇਸ ਜਿੱਤ ਨੇ ਸਾਊਥ ਅਫਰੀਕਾ ਦੇ ਪੁਰਾਣੇ ਖਿਡਾਰੀਆਂ ਦੀਆਂ ਅਧੂਰੀਆਂ ਖਵਾਹਿਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਪੂਰਾ ਕੀਤਾ। ਕੇਸ਼ਵ ਮਹਾਰਾਜ, ਜੋ ਜਿੱਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਆਪਣੇ ਹੰਝੂ ਨਹੀਂ ਰੋਕ ਸਕੇ, ਨੇ ਕਿਹਾ, "ਇਹ ਜਿੱਤ ਸਿਰਫ ਸਾਡੀ ਨਹੀਂ, ਸਗੋਂ ਸਾਡੇ ਪੂਰੇ ਦੇਸ਼ ਅਤੇ ਪਿਛਲੇ ਸਮੇਂ ਦੇ ਸਾਰੇ ਖਿਡਾਰੀਆਂ ਦੀ ਹੈ।" ਇਹ ਜਿੱਤ ਸਾਊਥ ਅਫਰੀਕਾ ਦੀ ਕ੍ਰਿਕਟ ਲਈ ਇੱਕ ਨਵਾਂ ਅਧਿਆਏ ਸੀ। ਇਸ ਨੇ ਨਾ ਸਿਰਫ ਟੀਮ ਦੇ ਆਤਮਵਿਸ਼ਵਾਸ ਨੂੰ ਵਧਾਇਆ, ਸਗੋਂ ਨੌਜਵਾਨ ਖਿਡਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਵੀ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਕੀਤਾ ਕਿ ਵੱਡੇ ਮੰਚ 'ਤੇ ਜਿੱਤਣ ਲਈ ਸਿਰਫ ਪ੍ਰਤਿਭਾ ਹੀ ਨਹੀਂ, ਸਗੋਂ ਮਾਨਸਿਕ ਮਜ਼ਬੂਤੀ ਅਤੇ ਟੀਮ ਵਰਕ ਵੀ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ। ਸਾਊਥ ਅਫਰੀਕਾ ਦੀ ਇਸ ਜਿੱਤ ਨੇ ਦੁਨੀਆ ਨੂੰ ਦਿਖਾ ਦਿੱਤਾ ਕਿ ਕੋਈ ਵੀ ਕਲੰਕ ਸਦਾ ਲਈ ਨਹੀਂ ਰਹਿੰਦਾ  ਅਤੇ ਜੇਕਰ ਹੌਸਲਾ ਅਤੇ ਮਿਹਨਤ ਨਾਲ ਸਫਰ ਜਾਰੀ ਰੱਖਿਆ ਜਾਵੇ, ਤਾਂ ਚੋਕਰਸ ਤੋਂ ਚੈਂਪੀਅਨ ਤੱਕ ਦਾ ਸਫਰ ਵੀ ਤੈਅ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।

liberalthinker1621@gmail.com

ਸੰਦੀਪ ਕੁਮਾਰ-7009807121

ਐਮ.ਸੀ.ਏ, ਐਮ.ਏ ਮਨੋਵਿਗਆਨ

ਰੂਪਨਗਰ